تأکید ائمه بر زیارت امام رضا(ع)/ زیارتی که ثوابش برابر با حج است

به گزارش خبرنگار مهر، به مناسبت روز بیست و سوم ذیقعده که به عنوان روز زیارتی امام رضا(ع) مشهور است، گفتگویی انجام داده ایم با دو تن از کارشناسان دینی که در پی می آید؛

حجت‌الاسلام سید محمدباقر علم الهدی، عضو هیات علمی مدرسه علمیه آموزش عالی قاسم ابن الحسن (ع) در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد نامگذاری  ۲۳ ذیقعده به عنوان روز زیارتی امام رضا(ع) گفت: اولاً در ارتباط با زیارت امام رضا(ع) ما اگر به روایاتی که در این زمینه وارد شده است مراجعه کنیم می بینیم که امام رضا (ع) در بیان ائمه شاید دومین یا سومین امامی است که مردم به زیارت ایشان مأمور شده اند که حتماً خدمت امام رضا(ع) برسند و از محضر و زیارت ایشان و فیض ملکوتی اطراف ملجأ شریف و نورانی آقا علی ابن موسی الرضا(ع) بهره‌مند شوند.

وی ادامه داد: سوای در نظر گرفتن مباحث معنوی که در کنار قبر آقا علی ابن موسی الرضا(ع) به وفور به چشم می خورد، یکی از مهمترین دلایلی که این قدر نسبت به زیارت امام رضا(ع) توجه شده است و حتی در یک روایت از امام جواد(ع) به ما رسیده که زیارت امام رضا(ع) را حتی افضل از زیارت امام حسین(ع) می دانند شاید به این خاطر بوده است که در میان فرق شیعه، چهار امامی و افرادی که معتقد به ۶ امام هستند یا هفت امامی هستند، ۸ امامی هم داریم که البته ۸ امامی ها منقرض شده اند. اما به هر حال وجود اینگونه فرقه ها در مذهب شیعه حکایت از این دارد که اهل بیت عصمت و طهارت(ع) می خواستند برای اینکه جایگاه ولایی امام رضا(ع) را بیش از پیش برای مردم تبیین کرده باشند، مردم را تحریک و تشویق به زیارت ایشان می کردند.

وی افزود: همه اهل بیت عصت و طهارت به لحاظ ملکوتی از جایگاه خاصی برخوردار بودند، منتها می دانیم که افرادی که چهار امامی بودند یا شش امامی یا هفت امامی بودند اینها دیگر اعتقاداتشان تا امام موسی ابن جعفر(ع) ختم می شد. بعد برای معرفی کردن این سلسله جریان مبارک امامت که با امام رضا(ع) می توانست در اذهان برخی از شیعه های سست ایمان یا شیعیان کج اندیش ایجاد شود، این تشویق و تحریک هایی که در روایات داریم مبنی بر زیارت امام رضا(ع) شاید به خاطر این بوده که می خواستند خط بطلانی به اینگونه اندیشه های افرادی که خود را منسوب به امیرالمومنین و محبت به امام حسین و اهل بیت(ع) می دانستند کشیده باشند و مردم به امام رضا(ع) و فرزند ایشان امام جواد(ع) تا امام زمان(عج) توجه ویژه ای داشته باشند. به هر حال این اصل قضیه است و گرنه ما در برخی از سخنان و کتابهایی مثل کتاب مرآت الحق یا کتاب عوالم العلوم یا در مصباح کدعمی می بینیم که اینها گفته اند امام رضا (ع) دو تا زیارت ویژه دارند که در این دو زیارت، به صورت اختصاصی مردم را به زیارت امام رضا (ع) دعوت کرده اند.

علم الهدی بیان کرد: یکی روز ولادت حضرت است و یکی هم روز ۲۳ ذیقعده و برخی گفته اند که روز ۲۳ ذیقعده روز شهادت امام رضا(ع) است. شاید یکی از دلایل زیارت این روز همین مسئله باشد. در کامل الزیارات هم ابن قولوی هم روایاتی را در ارتباط با همین قضیه از اهل بیت بیان می کند که مردم را تحریک می کنند به زیارت امام رضا (ع) در چنین روزی.

وی در مورد اینکه اعمال این روز چه چیزهایی است گفت: اعمال این روز فقط زیارت امام رضا(ع) است. زیارت مخصوصه ای داریم که در برخی کتب ادعیه ما وجود دارد؛ مثل همین کامل الزیارات که زیارت مخصوصه امام رضا(ع) ویژه امروز را می خوانند یا هر زیارتی که رابطه انسان را با امام رضا(ع) بیش از پیش مستحکم کند.

علم الهدی در مورد اینکه چگونه می شود از راه دور هم امام رضا(ع) را زیارت کرد، گفت: بله اتفاقاً در همین روایات ما هست که می گویند اگر می توانید خودتان را به ملجأ شریف و نورانی امام رضا(ع) برسانید از دور هم امام رضا(ع) را زیارت کنید، شما به زیارت حضرت نائل شده اید. اینگونه که از راه دور انسان را به قبله بایستد و سلام به امام رضا(ع) بدهد آن صلوات خاصه حضرت امام رضا(ع) را که اللهم صلی علی، علی ابن موسی الرضا المرتضی الامام التقی النقی که در زیارت مخصوصه امام رضا(ع) هم است آن را قرائت کند به زیارت امام رضا (ع) نائل گردیده است.

حجت الاسلام سید محمد سادات منصوری، رئیس مرکز پاسخگویی به سوالات دینی سازمان تبلیغات اسلامی در مورد حکمت عنوان شدن ۲۳ ذیقعده به عنوان روز زیارتی امام رضا(ع) گفت: دلیلش روایاتی است که در این زمینه وجود دارد. ما روایتی داریم که می گویند در روز ۲۳ ذیقعده، زیارت امام رضا(ع) ثواب فراوانی دارد برای همین به خاطر وجود این روایت امروز را گفته اند روز زیارتی امام رضا(ع) باشد. امروز ظاهراً با روز دحوالارض هم تطبیق دارد. روز دحو الارض روزی است که می گویند زمین از زیر خانه کعبه گسترده شد. معنایش این است که زمین قبل از اینکه خشکی ها در آن نمایان شده باشد تماماً آب بوده و اقیانوسها به هم متصل بوده اند و در این روز زمین پیدا و پدیدار شد و زندگی و امکان حیات روی خشکی به وجود آمد.

سادات منصوری در پاسخ به این سئوال که اساساً تعیین روز خاصی به عنوان روز زیارت چه حکمتی دارد، گفت: یک مطالبی است که مربوط به امور ماورای طبیعت و مافوق عقل و علم و دانش ما است. اینکه مثلاً  چرا ۱۰ روز ایام حج را از اول ذی الحجه تا دهم ذی الحجه گذاشته اند و ایام حج و این عبادت خاص در این ده روز بنا شده است و در محرم و ذی القعده نیست، اینها را ما نمی دانیم. یک امورات فوق طبیعی است که حکمتش را خداوند متعال می داند و در مورد اینکه مثلا چه روزی، روز خاص زیارتی است، اینها اموری است از امورات غیبی که خود اهل بیت(ع) اطلاع دارند و دانش ما به آن اندازه نمی رسد ولی حتماً حکمتی در آن وجود دارد.

وی افزود: البته می شود حرفهایی زد مثلاً اینکه در روایت داریم که زیارت حضرت رضا(ع) حج فقرا است و هر کس به زیارت ایشان برود ثواب حج را برایش دارد. خب این قبل از ایام ذی الحجه و چند روز مانده به ایام ذی الحجه است که زیارت خانه خداست و می تواند مقدمه ای باشد برای کسانی که می خواهند به خانه خدا مشرف شوند تا زیارت حضرت رضا(ع) را بکنند و بروند به مدینه و منوره و زیارت سایر اهل بیت(ع) و پیامبر خدا و سپس به خانه کعبه مشرف شوند.

وی در مورد اینکه چه اعمالی در این روز توصیه شده است، گفت: عمده ترین آن صلوات خاصه امام رضا(ع) است؛ اللهّمَ صَلّ عَلی عَلی بنْ موسَی الرّضا المرتَضی الامامِ التّقی النّقی و حُجَّّتكَ عَلی مَنْ فَوقَ الارْضَ و مَن تَحتَ الثری الصّدّیق الشَّهید صَلَوةَ كثیرَةً تامَةً زاكیَةً مُتَواصِلةً مُتَواتِرَةً مُتَرادِفَه كافْضَلِ ما صَلّیَتَ عَلی اَحَدٍ مِنْ اوْلیائِكَ. زیارت خاصه امام رضا(ع) در همین روز وارد شده و یکسری اعمال هم اعمال دحوالارض است که مستحباتی دارد که خوب است انسان انجام دهد.

رئیس مرکز پاسخگویی به سوالات دینی سازمان تبلیغات اسلامی در مورد اینکه آیا از راه دور هم می شود این زیارت را انجام داد، تصریح کرد: البته وقتی می گویند زیارت یعنی رنج سفر را به خودتان هموار کنید بروید زیارت کنید از راه دور هم البته می شود زیارت کرد اما نه به آن فایده ای که خودتان حضورا به آنجا مشرف شوید و امام رضا(ع) را زیارت کنید.